Page images
PDF
EPUB

D. HIERONYMI

EPISTOLA

Ad NE POTIA NU M, De Vita Clericorum & Monachorum.

Nepotiano, qui fuit Heliodori ex forore nepos, præfcribit vi vendi formam, quam Clerici & Monachi fequi debeant, faluberrima quædam præcepta tradens, de fpernendis divitiis,& fugienda familiaritate fæcularium,& præcipuè feminarum, de doctrina pietatis, de frugalitate cultus, adificiorum & victus, de fugienda laude bominum, de fugienda obtrectatione, de fide filentii, de fugiendis muneribus,de difpenfandis in pauperes eleemofynis. Eft autem genus paræneticum, in quo mire valet divus Hieronymus, ficut & in cæteris. Ex hac Epiftola multa citantur in Decretis Pontificum compluribus locis.

HIERONYMUS PRESBYTER NEPOTIANO PRESBYTERO, SALUTE M.

PE

Etis à me, Nepotiane chariffime,litteris tranfmarinis, & crebrò petis, ut tibi brevi volumine digeram præcepta vivendi : & qua ratione, qui fæculi militia derelictâ, vel Monachus cœperit effe, vel Clericus, rectum Chrifti tramitem teneat, ne ad diverfa

M 2

a Duo ex viginti MSS. Codicibus, quos habui ad collationem hujus-Epiftole, fic legunt : Petis, Nepotiane chariffime, litteris tranfmarinis, & crebrò à me petis, ut tibi in brevi volamine, &c.

diverfa vitiorum diverticula rapiatur. Dum effem adolefcens, imò penè puer, & primos impetus lafcivientis ætatis eremi duritia refrenarem, fcripfi ad avunculum tuum fanctum Heliodorum exhortatoriam Epiftolam, plenam lachrymis querimoniifque, & quæ deferti fodalis monftraret affectum. Sed in illo opere pro atare tune lufimus: & calentibus adhuc Rhetorum ftudiis atque doctrinis, quædam fcholaftico flore depinximus., Nunc jam cano capite, & arata rugis fronte, & ad inftar boum pendentibus à mento palearibus,

"Frigidus obfiftit circum præcordia fanguis. Unde & in alio loco idem Poëta canit:

"Omnia fert ætas, animum quoque. Et poft modicum:

[ocr errors]

Nunc oblita mihi tot carmina, vox quoque "Mærin

"Jam fugit ipfa...

Quod ne de Gentili tantum litteratura proferre videamur, divinorum Voluminum facramenta cognofce. David annos natus feptuaginta, bellicofus quondam vir, fenectute frigefcente, non poterat calefieri. Quæritur itaque puella de univerfis finibus Ifrael Abilag Sunamitis, quæ cum rege dormiret, & fenile corpus calefaceret. Nonne tibi videtur, fi occidentem fequaris litteram, vel figmentum effe de mimo, vel Arellanarum ludicra? Frigidus fenex

obvol

b Atella, Campaniæ oppidum, à quo ludi Atellani. Euit enim in illo amphitheatrum egregium. Steph. Idem legimus in aliquot MSS. Codicibus ad marginem; in uno Exemplari Bibli othecæ Colbertine, num. 2867. & in altero Collegii Navarrii, ita fcriptum reperi: Atella eft oppidum Campania, ex quo Atellani digtr, vel inde Atellani. Atellana autem genus eft Comœdiæ obfcœnioris & lafcivioris; ab Atella civitate Ofcorum fic vocatum, ut teftis eft Livius libro feptimo. Idem S. Hieronymus infra ad Sabinianum: Repertum eft facinus,quod mimus fingere, nec fcurra ludere, nec Atellanus poffet effari,

obvolvitur veftimentis, & nifi complexu adolefcentulæ non tepefcit. Vivebat adhuc Bethfabee; fupererat Abigail, & reliqua uxores ejus, & concubinæ, quas Scriptura commemorat. Omnes quafi frigida repudiantur, & in unius tantum adolefcentulæ grandavus calefcit amplexibus.

fenior fuit, & tamen viventoraham multo David

Sara aliam non quæ

fivit uxorem. Ifaac duplices David annos habuit; & cum Rebecca jam vetula numquam friguit. Taceo de prioribus ante Diluvium viris, qui poft annos nongentos, non dico fenilibus, fed pene jam cariofis artubus, nequaquam puellares quæfiere amplexus. Certe Moyfes dux Ifraelitici populi centum & viginti annos habebat, & Sephoram non mutavit.

provoca fancta, ut ca

Quæ eft igitur ifta Sunamitis uxor & virgo: tam fervens, ut frigidum calefaceret; lentem ad libidinem non Exponat fapientiffimus Salomon patris fui delicias; & pacificus bellatoris viri narret amplexus. Poffide fapientiam : poffide intelligentiam. Ne oblivifcaris, & ne declinaveris à verbis oris mei. Neque derelinquas illam, & apprehendet te ama illam, fervabit te. Principium fapientia, poffide fapientiam: & in omni poffeffione tua poffide intelligentiam. Circumda illam, & exaltabit te : bonora illam, & amplexabitur te; ut det capiti tuo coronam gratiarum, Corona quoque deliciarum protegat te. Omnes penè virtutes corporis mutantur in fenibus; & crefcente fola fapientia decrefcunt cæteræ virtutes, jejunia, vigilia, & eleemofyna, chamcuniæ, huc illucque difcurfus, peregrinorum fufceptio, defenfio

M 3.

C

- c Chameunia dicuntur humi cubationes: quam Græcam vocem alibi etiam retinet, Hieronymus, quia Latinè haud fatis commodè poteft exprimi. Xaua autem intelligitur bumi, evvn cubile. Inde autovía, quum quis in nuda humo cubat.

[ocr errors]

fenfio

pauperum, inftantia orationum, perseverantia, vifitatio languentium, labor manuum, unde præbeantur eleemofyna. Et, ne fermonem longius traham, cuncta quæ per corpus exercentur, fracto cor pore minora fiunt. Nec hoc dico, quòd in juveni bus & adhuc folidioris ætatis, his dumtaxat qui labore & ardentiffimo ftudio, vitæ quoque fanctimo nia, & orationis ad Dominum Jefum frequentia, fcientiam confequuti funt, frigeat fapientia, quæ in plerifque fenibus ætate marcefcit: fed quòd adole fcentia multa corporis fuftineat bella, & inter incentiva vitiorum & carnis titillationes, quafi ignis in lignis viridibus fuffocetur,& fuum non poffit explicare fulgorem. Senectus vero rurfus eorum, qui adolefcentiam fuam honeftis artibus inftruxerunt, & in lege Domini meditati funt die ac nocte, etate fit doctior, ufu tritior, proceffu temporis fapientior, & veterum ftudiorum dulciffimos fructus metit. Unde & fapiens ille vir Græcia Themiftocles, quum expletis centum & feptem annis fe mori cerneret, dixiffe fertur, fe dolere, quòd tunc egredereturè vita, quando fapere cœpiffet. Plato octogefimo primo anno fcribens, mortuus eft. Et Ifocrates nonaginta & novem annos in docendi fcribendique labore complevit. Taceo cæteros Philofophos, Pythagoram, Democritum, Xenocratem, Zenonem & Cleanthem; qui jam ætate longæva in fapientie ftudiis floruerunt. Ad Poetas venio, Homerum, Heliodum, Simonidem, Stefichorum ; qui grandes natu cygnéum nefcio quid, & folito dulcius, vicina morte cecinerunt, Sophocles, quum propter nimiam fenectutem,& rei familiaris negligentiam, à filiis accufaretur amentia, Oedipi fabulam, quam nu, per fcripferat, recitavit judicibus; & tantum fapientia in ætate jam fracta fpecimen dedit, ut feveritatem tribunalium in theatri favorem verteret. Nec mirum,

sar omed

mirum, quum etiam Cato Cenforius, Romani generis difertiffimus jam & fenex, Græcas litteras difcere nec erubuerit, nec defperaverit. Certè Homerus refert, quòd de lingua Neftoris, jam vetuli & pene decrepiti, dulcior melle oratio fluxerit. Sed & ipfius nominis Abifag facramentum fapientiam fenum indicat ampliorem. Interpretatur enim, pater meus fuperfluus, vel patris mei rugitus. Verbum fuperfluum ambiguum eft; fed in præfenti loco virtutem fonat, quòd amplior fit in fenibus, & redundans ac larga fapientia. In alio autem loco fuperfluus, quafi non neceffarius ponitur. Abifag autem, id eft, rugitus, propriè nuncupatur, quum maris fluctus refonat, &, ut ita dicam, de pelago veniens fremitus auditur. Ex quo oftenditur abundantiffimum, & ultra humanam vocem divini fermonis in fenibus tonitruum commorari. Porrò Sunamitis in lingua noftra coccinea dicitur: ut fignificet calere fapientiam,& divina lectione fervere ; quòd licet Dominici fanguinis indicet facramentum, tamen & fervorem oftendit fapientiæ. Unde & obftetrix illa in Genefi coccinum ligat in manu Phares, qui ab eo quòd parietem diviferat, duos ante populos feparantem, diviforis, id eft,Phares, fortitus eft nomen. Et Rahab meretrix in typo Ecclefiæ refticulam, myfterium fanguinis continentem, ut Jericho pereunte domus ejus Talvaretur, appendit. Unde & in alio loco de viris fanctis fcriptura commemorat, Hi funt, qui venerunt de calore domus patris Rechab. Et Dominus nofter in Evangelio: Ignem, inquit, veni mittere in terram, & quam volo ut ardeat? Qui in Difcipulorum corda fuccenfus, cogebat eos dicere: Nonne cor noftrum ardens erat in nobis, dum loqueretur in via, & aperiret nobis Scripturas?

Quorfum hæc tam longo repetita principio? Ne à me quæras pueriles declamationes, fententiarum flofculos,

M 4

« PreviousContinue »