Page images
PDF
EPUB

heroum factis, aut sapientiæ præceptis, uberiore eloquii, cursu traderetur, versibus condire solenne erat, ut facilius memoria teneretur; atque ita per rhapsodos, qui et librorum et librariorum vice tunc fungebantur, in publicum prodiret. Musas ideo non Phantasiæ neque Inventionis filias esse, sed Memoriæ, mythographi finxere; et poeta eas maxima intentione animi invocavit, non ut Achillis vel Diomedis ingentia facta cantaturum adjuvarent, sed ut catalogum facerent; partem operis, cui Musarum opem minime necessariam quivis nostri ævi poeta putaverit.

LXXIII. Troicis jam temporibus regem unumquemque poten tiorem in familia poetam aluisse constat, qui hospites et amicos in conviviis delectaret; ac civium animos ad pietatem et virtutem accenderet; dum deorum laudes, et majorum res fortiter gestas, carminibus ad lyram cantatis, celebraret. Poetæ item singuli, qui arte et ingenio cæteris præcellerent, et quorum fama jam latius percrebuisset, haud unius principis patrocinio, vel unius gentis estimatione contenti, longinquis peregrinationibus gloriam captabant; atque artem, quam colebant, vario rerum usu, et hominum experientia ornabant augebantque. Talem fuisse credo Thámýrim illum Thracium; qui, dum ab Echalia redibat, vocem ac memoriam, morbo aliquo in itinere correptus, perdidisse videtur;* talemque fuisse ipsum Iliadis auctorem, tum veterum traditio, tum carminis indoles ac forma vix dubitare sinit; non enim curiosus adeo in laudibus inter Græcorum proceres æqualiter dispertiendis fuisset; neque tam subtili artificio singulorum åpiotelas, ita ut reliquorum gloriæ non obessent, distribuisset, nisi singulis eorum posteris, tum forte regna singularum gentium tenentibus, placere studuisset.

LXXIV. Poetarum itaque arte et ingenio, æquè atque oratorum studio et contentione, lingua Græca ab ipsis incunabulis exculta et perpolita est; atque ea ratione unctior quædam splendidiorque consuetudo loquendi, etiam in quotidiano sermone et de tenuissimis rebus, invaluit: neque in illa simplicitate morum, cum maximi reges aratorum, messorum, pastorum, atque etiam coquorum officiis fungerentur, ejusmodi officia Musa dedignatæ sunt: at humillimas res nativa verborum gravitate, modorum gratia, et numerorum suavitate, in heroicæ majestatis fastigium extollebant.

LXXV. Neque eloquentiæ popularis ac forensis minores fuisse laudes aut præmia viliora, quam bellicæ fortitudinis in heroicis temporibus videntur; e compluribus enim utriusque carminis locis satis liquet, nullum foedius opprobrium in principem virum ingeri potuisse, quam angiτópulov, confusè loquentem esse: cum enim regna et imperia moribus plusquam legibus, et opinionibus plusquam

I IL. B. 596.

viribus, starent, unusquisque rex vel princeps civitatis tantum inter cives potestate prævalebat, quantum armis in bello vel eloquio in pace præminere visus esset; quapropter omnes, qui eo loco nati essent; ut sibi rempublicam capessendam quodammodo sperarent, artem dicendi haud minus quam pugnandi callere oportebat; principemque virum liberaliter institutum ante omnia decebat

μύθων τε ῥητῆρ ̓ ἔμεναι, πρηκτηρά τε ἔργων.

Siquis autem exquisite ornatum se reddere studeret, Homerici instar Achillis, medicinæ scientiam, quatenus bello utilis in vulneribus tractandis, et musicæ vel poesis facultatem, qua propriam virtutem, aliorum fortia facta canendo, accenderet, addere oportebat. Ex ipsa itaque morum simplicitate, et aliarum artium inscitia, eloquentia invaluit; ac lingua, nativa quadam gratia et elegantia ab omni fuco rhetorico aliena, exculta et ornata est.

LXXVI. Carmina haud pauca ante Iliadem per Græcorum urbes decantata fuisse, vix dubitandum est, quamvis nihil antiquius nunc extet, neque in veterum bibliothecis extitisse videatur; nam quæ sub antiquiorum poetarum nominibus circumferebantur, ipsa sermonis indoles ac forma posteriora ætate esse prodit. Ante Shakspearium item nostrum, haud pauci tragoediarum et comoediarum scriptores fuerunt, qui plausu sui quisque theatri vicissim gaudebant; etsi omnes ille vir fulgore ingenii sui ita perstrinxit, ut vix rei antiquariæ studiosis nunc noti sint ; neque iis etiam adhuc innotuerint, nisi ars imprimendi, exemplaria ultra modum, multiplicasset. Sic Iliacus, credo, poeta omnes qui præissent longe su pergressus, eorum scintillis splendorem suum ita offudit, ut prorsus extinxerit, et quæcunque cecinissent, obliviscenda fecerit antequam litteris mandarentur. Tituli hexametri, quos Herodotus ex anathematis templi Apollinis Thebis exscripsit, ni justis suspicionibus obnoxii forent, specimina carminum non tantum anteHomericorum, sed ante-Troicorum, obtulissent: quandoquidem decimiquarti et decimitertii ante Christum natum seculi esse de buissent; neque de fide Herodoti in exscribendo quæ vidisset, vel narrando quæ audisset, dubitandum est: de ejus autem judicio et acumine in fraudibus sacerdotum, sanctitatis famam e gloria antiquitatis captantium, detegendis jure suspicari licet; præsertim cum vox pouvaρxéwv, ut nihil dicam de sono ipso ac tenore versuum, notam manifestam serioris ævi præ se ferat.' Alioquin ipsa anathemata illius ævi esse potuerint; etsi deorum templa, Homericis etiam temporibus, nondum in Græcia extitisse, e silentio utriusque poetæ nisi loco manifestè interpolato," probabile est: at tamen sacros fuisse thesauros ditissimos et celeberrimos et Orcho

[blocks in formation]

meni et Delphis certissime constat ;' et quam solidè et magnificè ejusmodi ædificia, ad res pretiosas fidei commissas tuendas, extructa essent, adhuc exemplo est quod, tantum non integrum, extat inter Mycenarum reliquias. Apud Græcos quoque veteres, urbibus vi captis ac dirutis, quodcunque in usum sacrorum sic depositum erat, intactum manebat; ita ut Thebis paullo ante bellum Trojanum expugnatis ac direptis, nihil obstaret, quominus quæ Apollini antea dedicata essent, illæsa ad Herodoti ætatem pervenire potuissent; neque custodibus religio fuisset, quo minus quæ de eorum veneranda antiquitate tradita accepissent, litteris inscriptis confirmare auderent.

LXXVII. Unde litteræ Græcæ originem duxerint; et quo tempore signorum numerum plenum acceperint, in obscuro est: omnia enim, quæ tradita sunt de Cadmo, Palamede, &c. lubrica admodum et incerta sunt, De Cadmo, Leucotheæ, quæ nata mortalis dea maris facta est, patre, memoravit Odysseæ auctor; ita tamen ut nullam de ejus patria vel stirpe notitiam reliquerit." Cadmei isti celeberrimi, qui Thebas in Boeotia vel condiderant vel occupaverant, a poeta antiquiore memorati sunt; nulla tamen mentione facta vel stirpis vel regionis qua oriundi essent. A Danais autem

vel Achæis prorsus alieni fuisse videntur: sed a ratione rerum et moribus illius seculi planè abhorret, Phoenices, maritimum genus, sedem occupasse aut coloniam constituisse tam procul a mari inter gentes ignotas et infestas. Cadmum ipsum prorsus ignorasse videtur: neque si nosset, et gentem Cadmeam pro ejus posteris habuisset, eos Kadμcious sed Kaduidas e sermonis indole nominasset. Casmilus vel Cadmilus vetus Mercurii nomen fuit ;3 neque aliud fuisse credo Cadmum: unde Harmoniam, Martis et Veneris filiam uxorem duxisse fertur; atque cum ea in anguem mutatus esse, et dei sceptro vel caduceo adhæsisse ; qua mysticæ religionis allegoriam cuivis deprehendere licet.

LXXVIII, De Palamede uterque silet poeta; unde patet nullum fuisse eo nomine ducem in bello Trojano; sed omnia de eo tradita, et de litteris ab eo inventis, posterorum commenta esse. Neque minus incerta sunt, quæ de litterarum vocalium duplicum, postea inventarum, origine et usu memorantur. Earum usus apud Athenienses anno quarto Olympiadis nonagesimæ sextæ, ante Christum natum trecentesimo nonagesimo tertio, archonte Euclide, primum obtinuisse dicitur: unde ἡ μετ ̓ Εὐκλείδην γραμματική seriorem et perfectiorem scribendi modum denotat," Euripides

Iliad I. 381-404, 5.

3 Schol. in Apol. Rhod. I. 917.

2 Od, E. 333-5.

* Αθηναῖοι ἤρξαντο στοιχείοις Κ Δ χρᾶσθαι, πρότερον το χρώμενος Chron. Pasch $ Plutarch, in Aristid,

autem, qui quatuordecim antea annos mortuus est, în tragœdia, quam diu ante mortem composuisse videtur, signa litterarum → et H in nomine @HEETZ accuratissime descripserat; et audientibus, ut omnibus jampridem nota et usitata, obtulerat. Atque Callias, comicus Atheniensis Sophocle et Euripide antiquior, et 2 haud minus graphice expressit in fragmento apud Athenæum.2 In nummis identidem Græcarum civitatum nonnullarum Thraciæ vel Macedoniæ, quos e quadrato quadripartito incuso, et rudi opificio, quinti saltem, vel etiam sexti ante Christum natum seculi esse liquet, signa H et occurrunt; atque in aliis item cum forma antiquissimą Toũ r in V Latino asservata ;3 cum nihilominus seriorem eam r Euripidis ætate ab omnibus usurpatam esse, e versibus supra citatis plane constet.

LXXIX. Cum quinto demum seculo ante Christum natum historias pedestres Græci componere cœperunt, Ionum dialectus maxime florebat; ita ut Herodotus, Doricæ in Asia civitatis civis, ẹt Atticæ coloniæ in Italia incola, ea uteretur in opere, quo totius generis humani res dicere sibi proposuerat; et quod, Olympico certamine, omnium Græcorum cœtui recitare destinaverat.

LXXX. Interea autem Athenienses, opibus, viribus, imperio, et rerum gestarum gloria præpollentes, eloquentia quoque, cum forensi, tum poetica et scholastica, omnes alios supereminebant; unde eorum dialectus principem locum obtinebat; atque, apud exteras gentes, fautores, patronos, et cultores habebat Archelaum Macedonum regem, Dionysium Syracusanorum, ac Maussolum et Hidreum Čarum. In Macedonum quidem regum nummis patriæ dialecti vestigia occurrunt usque ad Philippum Amyntæ filium, qui Atticum sermonem in omnibus regni negotiis usurpasse videtur, atque Alexandro filio tradidisse; a quo per orbem terrarum propagatus est; ita ut postea non solum Europæ atque Asia citerioris reges eo uterentur, sed etiam Bactriæ, Parthiæ, Syriæ et Ægypti; quorum omnium in titulis et nummis usus ejus dia

Thes. fragm. v.

· κύκλος τις ὡς τόρνοισιν ἐκμετρούμενος,
οὗτος δ ̓ ἔχει σημείον ἐν μέσῳ σαφές.
τὸ δεύτερον δὲ, πρῶτα μὲν γράμμαι δύο,
ταύτας διείργε: δ ̓ ἐν μέσαις ἄλλη μία,
τρίτον δὲ βόστρυχος τις ὡς εἰλιγμένος.
τὸ δ ̓ αὖ τέταρτον, ἦν μὲν εἰς ὀρθὸν μία,
λόξαι δ ̓ ἐπ' αὐτῆς τρεῖς κατεστηριγμέναι
εἰσίν· τὸ πέμπτον δ ̓ οὐκ ἐν εὐμαρεῖ φράσαι·
γράμμαι γὰρ εἰσὶν ἐκ διεστώτων δύο,
αὑταὶ δὲ συντρέχουσιν εἰς μίαν βάσιν,

2 ὀρθὴ μακρὰ γράμμη 'στιν· ἐκ ταύτης μέσης
μικρὰ παρέστωσ ̓ ἑκατέρωθεν ὑπτία.

ἔπειτα κύκλος, πόδας ἔχων βραχεῖς δύο.

L. x. c. lxxx. ed. Schweigh,

3 In Veliensium nummis antiquissimis Musei nostri,

lecti solennis est. Paucis igitur immutata, pro lingua communi Hellenum habita est; dum omnia antiqui sermonis idiomata, inter gentium singularum diversas aberrationes, vel poetarum licentias, a sophistarum, rhetorum, et grammaticorum gregibus refere

bantur.

L***1. Horum hominum maxima colluvies, Ptolemæorum munificentia undique excitata, in urbem Alexandriam confluxerat; ubi haud pauci in carminibus Homericis corrigendis, expoliendis, et in pristinum nitorem restituendis, sub regum auspiciis, operam impendebant. Exemplaria antiqua aut eorum apographa undique conquisita sunt, et inter se collata; e quibus Zenodotus Ephesius, primus Bibliothece Alexandrinæ sub Ptolemæo II. custos, novam editionem confecit; de qua multa memorantur in scholis Venetianis et Eustathianis; sine tamen indice vel nota ulla, qua ab iis, que propriis conjecturis, quibus nimium indulsisse videtur, intulerit, ea distinguantur, que e vetustis exemplaribus hauserit.

1***11. Aliæ editiones et recensiones, quarum celeberrima Aristophanis sub Ptolemæo IV. vel V., subsequutzæ sunt, (de quis bus multa doctè disputaverunt viri clarissimi Ansse de Villoison et F. A. Wolfius,) ac demum sub Ptolemæo VII. medio secundo ante Christum natum seculo, inclyta illa Aristarchi; quæ ut normá et fundamentum omnium posteriorum stetit et adhuc stat. Idem Aristarchus alteram quoque editionem ; atque item commentarîâ in Homerum fecit ; nisi forte altera illa editio, ut doctissimo de Villoison in mentem venit, é commentariis et secundis curis, ab aliis, post mortem ejus, confecta sit. Haud panca ex utraque, itemque e commentariis, extant in scholiis Venetianis ; et plura fortasse a librariis atque editoribus tacitè recepta sunt : at prorsus ignoratur, ut in Zenodoti lectionibus, que sint veterum exemplariure auctoritate fulta; aut quæ e mente editoris orta, atque ejus judicio critico tantum commendata. Modestiorem tamen Zerbdoto haud paullo fuisse, tum in ejiciendis, tum in corrigendis versibus, certum est : et minatissima quæque tanti æstimasse videtur, ut vix credam, majoris momenti aliquid, eum aut adjecisse aut mutasse, non præeuntibus codicibus. In ejiciendo, vel obelisco notando, audacior fuit; at non qua debuerat: e proprio enim ingenio magis quam veteris linguæ ratione, aut poetæ mente et consuetudine, judicium exercebat; et quæ ipsi haud placerent, ejiciebat, non que Homerico seculo vel sermoni non convenirent. Sermonis enimvero inscitiam vix credibilem produnt infelices ejus conatus in supplendis hiatibus e detrimento digammatis in II. 1. 128, et aliis haud paucis locis, qui, ut ab eo constituebantur, in scholiis Venetianis citantur.

1***111. Grammatici et crifici Alexandrini eo perinde deliquerunt omnes, quod fontes et origines linguæ nequaquam indagaverunt; sed quæcunque ab ipsorum consuetudine loquendi

« PreviousContinue »