NOVICIUS: Videris mihi praeferre ordinem') peregrinationi. MONACHUS: Non mea, sed auctoritate Ecclesiae praefertur2); habet ordo Cisterciensis a Sede sibi Apostolica indultum, ut cruce signatus, vel voto cuiuslibet alterius peregrinationis obligatus, si transire voluerit ad ordinem, coram Deo et facie Ecclesiae sit absolutus. Quod si istae duae cruces, ordinis videlicet et peregrinationis, aeque essent salubres, indifferenter fieret commutatio alterius in alterum. Monachus ordinem deserens et crucem suscipiens, vel, quod tolerabilius est, sine praecepto et3) licentia ordinis eidem peregrinationi*) se mancipans, non Christi peregrinus, sed apostata iudicatur. Novit successor Petri, cui specialiter commissae sunt claves regni coelorum, multo fore salubrius intus semper5) dimicare contra incentiva vitiorum, quam foris ad tempus adversus 6) acies Sarracenorum. Quibusdam tamen converti volentibus sanctus Bernardus non consensit, sed cruce signari, ut postea dicetur), praecepit. NOVICIUS: Non me poenitet hanc movisse quaestionem, quia multum me 8) delectat talem audivisse solutionem. MONACHUS: Secutus est iam fatus) clericus sanctum Bernardum cum socio suo Waltero ad Claramvallem, factique sunt ibidem ambo monachi. Contigit per idem tempus, ut conventus a Claravalle mittendus esset in Alna monasterium fratrum regularium, eo quod iidem fratres reddere se ordini consensissent. Habebat autem saepedictus Leodiensis 10) magnum desiderium eundi cum fratribus ad ipsum locum, sed timuit dicere patri, verens ne forte deputaret levitati; conversusque ad Dominum oravit, quatenus sibi revelaret, quid facere deberet. Et facta est vox ad eum "); Pete quod vis, et fiet tibi. Tunc accedens ad Abbatem suum, audacter dixit: Pater, si esset voluntas vestra, libenter irem cum fratribus istis. Et respondit: Vade cum eis in nomine Domini. Et missus est tam ipse quam Walterus cum novo conventu in Alna. Non multo post factus est Prior 12) in eodem loco. Die quadam cum ei unus monachorum de confessione 3) signum faceret, ille, eo quod sextam Dominae 1) C ordinem praeferre. 2) C praefertur Ecclesiae. 3) C vel. 4) eidem peregrinationi habet C ante sine. 5) C spiritualiter. 6) BC contra. 7) ut postea dicetur om DP. - 8) me om C. 9) Ciam praefatus. -10) BD Leodicensis. 11) Cipsum. 12) Cipse Prior. 13) de confessione habet C post faceret. nostrae psalleret, innuit ei ut modicum exspectaret. pulsata est sexta; et intravit chorum uterque. Stan in stallo suo, angelus Domini, ut postea patuit, in habitu eiusdem monachi quasi facturus confessionem Prioris se prostravit. Quem cum levare vellet, Et reversus in se Prior, intellexit angelum fuisse m confiteri volentis, et confessionis repulsam sibi quoda improperantis. NOVICIUS: Valde miror3), quod sanctus *) Domini sic humiliter se pedibus hominis pr dignatus est. MONACHUS: Cum nobis a praelatis negatur, quod saluti nostrae impendere tenentur, maxi ab angelis nobis deputatis utiliter suggeritur, quasi hoc resistitur 5). Angelus vero homini, tanquam coel rae, tanquam aurum luto, se prostravit, ut ex ip illius negligentiae 6) exprobraret, et timore percussum tero cautiorem efficeret. Hinc est quod Salvator in lio dicit: Vae qui scandalizat unum de pusillis istis pauca: Angeli eorum semper vident faciem Patris in coelis est'). Expleta hora canonica, Prior, vocato monacho, dixit ei: Modo fac confessionem tuam. ille responderet: Bene exspecto 9), domine, usque in num; in haec verba prorupit: Hodie non gustab audiam 10 confessionem tuam. Erat enim hora pran acquievit ille. Ex illa hora Prior Deo promisit, qui eum occupatio, nulla occasio, non ") inceptio psalmi cursus 12) genitricis Dei 13) ab audiendis confessionibus heret, cum signum confessionis videret. Factus vero aevus, cum propter corporis debilitatem ad Priorat sufficeret, laborem Marthae commutavit in quietem vovit enim ") Deo, ut singulis diebus psalterium ex decantaret; sicque virtutibus plenus migravit ad Do 1) Cillius monachi. 5) D resist 9) DP ex 11) C nulla. perantiquum offic 14) C vovit ( 6) C negligentiae illius; paulo post D perculsun coniunctus coetibus coetibus sanctorum ') angelorum. Walterus 2) compatriota eius, qui haec, quae dicta 3) sunt, domino Henrico Abbati nostro recitavit, et ipse mihi, cum cuperet dissolvi et esse cum Christo *), diceretque quotidie in orationes): Quando veniam et apparebo ante faciem Dei)? vox illi divina respondit: Regem in decore suo videbunt oculi tui 7). Qui cum moreretur, stella lucida die clara super locum migrationis eius apparuit, ita ut in tota illa provincia videretur. NOVICIUS: Satis credibile est, quod visio stellae illius radiantis meritum designaverit animae egredientis. MONACHUS: Recte moveris. Hoc autem scias, quod rarissime contingit3), ut sole exsistente in superiori hemisphaerio stella aliqua videatur. Quod vero super morientem stella visa est, signum fuit, quod illa sancta) anima in magna virtutum claritate Christo soli iustitiae 10) coniuncta est. NOVICIUS: Non miror si Deus eos quos tam evidenter ad conversionem vocat, tam excellenter in morte glorificat. MONACHUS: Dicam tibi adhuc conversionem unius monachi, in qua perpendere poteris, quia sola ibi ") operata sit vocatio, sive inspiratio Spiritus sancti. CAPITULUM VII. De Gevardo Abbate, quem dominus Everhardus plebanus sancti Jacobi in Colonia ante conversionem in cuculla vidit. In ecclesia sanctae Mariae ad Gradus in Colonia erat quidam canonicus nomine Gevardus, aetate adhuc floridus et mundi vanitatibus satis deditus. In quadam sollemnitate cum statio esset ad eandem ecclesiam secundum consuetudinem, affuit et dominus Everhardus sancti Jacobi plebanus, vir iustus atque religiosus, et propter suam sanctitatem omni civitati reverendus. Qui cum venisset ante ostium chori et introspexisset, contemplatus est eundem Gevardum in tonsura et habitu monachi 2) Cisterciensis inter concanonicos suos stantem; 3) C scripta. 1) sanctorum om C. 2) C add vero. 6) Psal. 9) DP 10) Malach. 4, 2; vide 12) C ordinis. A et miratus valde dicebat intra se: O quando ') factus est Gevardus monachus? Et cum intellexisset 2) visionem fuisse, hoc de illo in córde suo iudicavit, quod postea rei eventus probavit. Et quia consilium divinae dispositionis mutari non potest, omnimodis in illo impleri necesse fuit 3), quod de illo 4) Deus praeostendit. Modico elapso tempore idem iuvenis non sine multorum admiratione valedicens saeculo conversus est in Claustro, factusque 5) novicius in eodem coenobio. Quod cum cognovisset praedictus) sacerdos, Hemmenrode venit, Gevardum visitavit, et quid de illo ") viderit, omnibus noviciis recitavit. Haec mihi dicta sunt a nonno ) Frederico monacho, qui tunc praesens fuit, cum vir sanctus ista peroravit. Idem Gevardus postea in tantum profecit, ut domino Hermanno primo Vallis sancti Petri Abbati succederet, et non modicum per eum locus ipse) tam in religione quam in possessionibus proficeret. Quod si minus tibi ") suffecerint haec nova exempla, referam tibi etiam de verbis sancti Bernardi testimonia satis vera. NOVICIUS: Quae nondum legi, audire delectat. CAPITULUM VIII. De conversione Mascelini clerici Episcopi Maguntiae. MONACHUS: Cum ingressus fuisset aliquando regnum Germaniae sanctus Bernardus Abbas "), pacem reformaturus inter Lotharium Regem Romanorum et praedecessoris eius Henrici nepotes, Maguntinorum "2) Episcopus, Albertus nomine, clericum suum Mascelinum, sic ei nomen erat, obviam ei 13) misit. Qui cum se missum diceret a domino suo ad serviendum ei, paulisper eum intuitus vir Dei dixit: Alius dominus te misit ad serviendum sibi. Et cum ille ad verba sancti expavesceret, asserens se ab Episcopo missum, respondit beatus Bernardus: Falleris, maior dominus misit te Christus. Tunc primum intelligens 14), quorsum sermonem vibraret, ait: Putas me monachum velle fieri? absit a me, nec cogitavi, nec ascendit 15) in cor meum. Nihilominus tamen illo renuente 1) quando om P. 2) DP add postea. eo. 3) Cest. - 4) DP 5) C add est; mox D monachus. 6) Cidem. 7) D eo. 10) DP tibi minus. 11) Abbas 15) Cintravit. om BC. — 12) D Moguntinorum. 13) C ei obviam. 14) intelligens habet C post vibraret. famulus Dei affirmabat omnimodo 1) fieri debere, non quod ipse de se cogitaverat, sed quod Deus de illo disposuerat). Qui in eodem conversus itinere3), valedicens saeculo, factus est monachus in Claravalle 4). Ecce, ubi in isto voluntas convertendi, in quo sola operata est voluntas Spiritus sancti? NOVICIUS: Placet quod dicis; sed dic quaeso exemplum de hoc, quod quidam econverso convertantur solo instinctu spiritus maligni MONACHUS: Exemplum praesto est3). CAPITULUM IX. De conversione magistri Stephani de Vitreio. Legitur in Vita 6) iam dicti patris, tempore quodam venisse ad Claramvallem magistrum Stephanum de Vitreio, virum magnae scientiae, ut putabatur gratia conversionis. De cuiús adventu cum tota vallis exsultaret, personam tanti viri considerans, beatus Bernardus in haec verba prorupit: Diabolus eum adduxit; solus venit, solus revertetur. Ad hoc enim venerat, ut quosdam novicios, quos in literatura ipse informaverat, ad saeculum reduceret. Ne sanctus pater scandalizaret pusillanimes, hominem recepit, quem non perseveraturum sciebat; ut novicius fieret, consensit"). At spiritus malignus, cum toto illo anno) per os sui mancipii in aure noviciorum sibilaret, nec proficeret, quem ad illorum ruinam adduxerat, solum, secundum prophetiam viri Dei, cum multa confusione reduxit. Audi et aliud exemplum de vicino. CAPITULUM X. De conversione Goswini sacerdotis, qui de probatione cum furto fugit. Venerunt ad nos duo sacerdotes gyrovagi, ingressum petentes. De quorum perseverantia cum pene nulla esset 1) DP omnino. 2) BDP cogitaverit - disposuerit. — 3) B Et in eodem conversus itinere, C Et in eodem itinere conversus. 4) conf. Vit. S. Bernard. IV, 3. p. 901. 5) exemplum praesto est om BC. 6) Vit. S. Bernard. L. 13. p. 795. 7) BC et ut novicius fieret, quem non perseveraturum (C perseverare) sciebat, consensit - 8) C per totum annum illum, |