CAPITULUM LVIII.*)

De sancta Maria quae obtinuit ne angelus
secundo buccinaret.

In Claravalle sacerdos quidam est Wilhelmus nomine, cuius mentionem feci in distinctione octava capitulo quadragesimo nono. Huic divinitus multa revelantur. Anno siquidem praesenti, cum in oratione staret, factus 1) in excessu mentis, raptus est ad tribunal Christi 2). Ad cuius dexteram angelum cum tuba stare conspexit. Quem Christus clara voce cunctis coelestis patriae exercitibus audientibus, sic allocutus est: Buccina. Quod cum factum fuisset, tam valida erat vox eiusdem tubae, ut totus mundus quasi folium de arbore tremere videretur. Cui cum secundo diceret, buccina adhuc semel, mater misericordiae Virgo Maria, sciens mundum si denuo buccinaret consummari, ceteris sanctis tacentibus, surgens ad pedes filii procidit, et ut sententiam differret, mundoque parceret, cum instantia multa supplicavit. Cui Christus respondit: Mater, mundus in tam maligno iam positus est3), et sic quotidie me suis peccatis irritat, ut vel sententiam suspendere, vel homini parcere merito non debeam. Non solum laici sed et 4) clerici et monachi vias suas prorsus corruperunt, et me de die in diem offendunt. Tunc illa: Parce dilecte fili mi, parce 5), et si non propter illos, saltem propter amicos meos, personas ordinis Cisterciensis, ut se praeparent. Abbates nostri hoc anno de Capitulo generali revertentes, nobis ista retulerunt. NOVICIUS: Quantum ex hac visione colligo, valdę malis prodest iustorum cohabitatio. MONACHUS: Si decem iusti fuissent in Sodomis, Dominus multitudini pepercisset. NOVICIUS: Visio haec concordat miraculo capituli secundi septimae distinctionis, ubi imago Dei Genitricis sudasse dicitur timore imminentis iudicii. MONACHUS: Diem iudicii esse in ianuis, terraemotus per loca, et alia signa de quibus supra dictum est declarant. Sed valde consolatur, quod Salvator his fieri incipientibus, iustos admonet dicens: Levate capita vestra, id est exhilarate corda, quia appropinquat redemptio vestra).

*) Homil. III. p. 24.. 1) C factus est. - 2) ADE Domini. — 3) Johan. I, 5, 19. BCEF maligno statu iam positus est, D maligno iam positus est statu. 4) P sed etiam, E sed et etiam. 6) Luc. 21, 28.

5) parce add B.

CAPITULUM LIX.

De coelesti Jerusalem et gloria sanctorum.

Festinemus ergo ingredi in civitatem illam in qua nulli sunt terraemotus, nulli gemitus vel suspiria, sed Dei laus assidua. In qua nulla pericula, sed securitas firma. In qua non est mortalitas, sed vita aeterna. In qua rancor nullus, discordia nulla, sed pax plena. In qua nullus esurit, nullus sitit, quia satietas illic perfectissima. Quatuor haec bona in tribus versiculis Propheta comprehendit dicens: Lauda Jerusalem Dominum, lauda Deum tuum Syon. Lauda corde, lauda ore. Quare? Quoniam confortavit seras portarum tuarum. Ecce securitas. Benedixit filiis tuis in te. Ecce immortalitas. In dextera illius longitudo dierum). Qui posuit fines tuos pacem. Ecce pax et concordia. Et adipe

frumenti satiat te2). Ecce satietas. De gaudio civium huius beatae civitatis in alio loco idem dicit Psalmista: Sicut laetantium omnium habitatio est3) in te*). Comprehendit breviter, quod longis sermonibus explicari ) non poterat. Non enim erit ipsa laetitia qualis hic agitur, ubi de filiorum susceptione laetamur, vel de munere divitiarum et 6) bonorum gratulamur. Quod igitur explicari) non potuit, sumpta qualicunque similitudine, dixit ut potuit. Sicut laetantium, inquit, id est vere lactantium, ut) sit expressio veritatis, et non nota similitudinis, ut ibi, Tanquam unigeniti a Patre), id est vere unigeniti. Istorum laetantium septiformis est actio. Vivunt vita infinibili; sapiunt arcana Dei; amant Deum et proximum. Laudant quod oculus non vidit, quia sunt invisibilia, et quod auris non audivit, quia sunt in pace quietissima, nec in cor hominis ascendit 10), quia sunt incomprehensibilia. Gaudent gaudio ineffabili; veloces sunt et securi. Beati sunt illi qui illuc ") ducente Domino pervenerint 12), ubi omnis cogitatio vincitur, et cuncta desideria superantur, ubi talis felicitas accipitur quae nulla contrarietate perdatur. NOVICIUS: Miseri sunt qui ad tantam laetitiam non suspi

364 DIST. DUOD. DE PRAEMIO MORTUORUM.

MONACHUS: Quia') dialogo nostro finis imponendus est, simul Christum qui omnis consummationis finis est depreut ea quae tua interrogatione, sive mea responsione confecta sunt, legentibus nec non et audientibus ad meritum proficiant, ut sic aedificatio proximorum, nostrorum fructus fiat laborum. Quod nobis praestare dignetur ipse de quo loquimur, Jesus Christus Dominus noster, mundi redemptor, electorum confrater, Rex angelorum, et ut breviter concludam, vita, merces, et laetitia omnium sanctorum. Cui cum Patre et Spiritu sancto laus, honor et imperium per infinita saecula saeculorum. Amen.

Codicis exigui stilus auctorem reticescens,

Ingeror in medium, veluti nova verbula spargens.
Sic ut mitis amor terat aspera, mitius illa
Corrigat, ac mores addat nota vera salubres2).

1) D Verum dicis. Quia. 2) in his versibus, si primas verborum litteras compegeris, hunc habebis pentametrum: Cesarii munus sumat amica manus.

INDEX CAPITULORUM.

Distinctio septima de sancta Maria.

1

3

I. De his quae beatam Virginem Mariam mystica designant,
et de beneficiis humano generi per eum collatis.
II. De imagine eius, quae sudavit timore divinae sententiae.. 3
III De plaga Frisiae ob iniuriam Dominici corporis.
IV. De sacerdote idiota, qui a sancto Thoma Cantuariensi de-
gradatus, per beatam Mariam officium suum recuperavit.
V. Item de sacerdote in Derlar idiota et deposito, cui sancta
Maria ecclesiam restitui praecepit.

VI. De domino Innocentio Papa, quem sancta Maria corripuit
per Renerium, cum in ordinem Cisterciensem exactiones
facere conaretur.

VII.

5

6

7

De vindicta hostium Loci sanctae Mariae.
VIII. De Henrico canonico sancti Kuniberti, qui per interces-
sionem sanctae Mariae conversus est.
IX. De monacho apud monasterium infirmato, quod Trappa
dicitur, cui sancta Maria gratiam confitendi obtinuit.
X. Item de duobus mendicis, in hospitali eius Parisiis aegro-
tantibus, quos de confessione monuit.

8

11

12

13

XI. De Petro monoculo Abbate Claraevallis, cui in ecclesia
Spirensi sancta Maria benedictionem dedit.

XII. Item de monachis atque conversis in Hemmenrode, qui-
bus ad vigilias benedixit, Henrico converso inspiciente.
XIII. Item de eodem converso, et ceteris conversis infirmis,
quos noctu visitans beuedixit.

XIV. Item de monachis, quibus dormientibus benedixit, uno
tantum neglecto, quia inordinate iacebat

XV. De eo quod beata Virgo Maria cum sancta Elizabeth et
Maria Magdalena praedicto converso apparuit.
XVI. Vita domini Christiani monachi de Hemmenrode.
XVII. De sacrista de Lucka, qui nocte sanctam Mariam super
altare residere conspexit.

14

15

16

16

XVIII. Item de quodam monacho eiusdem coenobii, qui san-
ctam Mariam ad vigilias circuire, et singulorum monachorum
vultus detegere vidit, duobus tantum neglectis.

24

XIX. Item de altero monacho eiusdem claustri, cui beata
Maria super altare in aere inter multitudinem sanctorum
apparuit.

XX. De visionibus nobilis virginis de Quida.

XXI. De Christina sanctimoniali, quae sanctam Mariam in sua
Assumptione coronam de coelo super conventum Vallis san-
cti Petri demittere conspexit.

XXII. De Ottone Praeposito Xantensi, qui precibus sanctae
Mariae a duplici infirmitate curatus est.
XXIII. De clerico, cui sancta Maria pro lingua ab Albiensibus
haereticis praecisa novam restituit.
XXIV. De Adam monacho de Lucka per sanctam Mariam a
scabie capitis sanato, et de sanitatibus quas operatur in Monte
Pessulano, et imagine eius apud Sardanay.

XXV. De converso, qui per Ave Maria ab infestatione diaboli
liberatus est.

XXVI. Item de inclusa, quae eodem beneficio illusiones dia-
bolicas evasit. .

XXVII. Item de matrona, quae per eandem salutationem ange-
licam liberata est ab opressione adulterii.
XXVIII. De Theoderico milite, cuius vincula meritis sanctae
Mariae dirupta sunt.

28

30

31

33

25

35

36

37

XXIX. De sacerdote de Polege, cui sancta Maria apparens
timores tonitruorum temperavit.

38

XXX. De beata Elizabeth de Sconavia, quae ad illum versi-
culum: Audi nos, et cetera, vidit sanctam Mariam flexis
genibus Christum pro conventu orare.
XXXI. Item de clerico, cui ad illum versiculum: Ora Virgo,
sancta Maria panem in os misit.
XXXII. De milite propter domini sui uxorem tentato, quem
sancta Maria per osculum liberavit.

XXXIII. Item de sanctimoniali, quam per alapham sanavit,
cum in amore cuiusdam clerici esset accensa.

XXXIV. Item de Beatrice custode.

XXXV. De milite in vigiliis deficiente, quem sancta Maria in
visione confortavit.

XXXVI. De Henrico monacho eiecto, qui meritis beatae Maria
receptus est.

XLI. De scholare Coloniensi, quem sancta Maria in somnis
corripuit, cum ordini malediceret.

XLII. De poena Sybodonis et sociorum eius, ob iniuriam bea-
tae Virginis.

XLIII. De poena lusoris, qui blasphemavit sanctam Mariam.. 62
XLIV. Item de poena cuiusdam matronae de Veldenze, quae
de imagine sanctae Mariae stulte loquebatur.

XLV. De alia matrona, quae filiam a lupo raptam, per eandem
imaginem recepit.

XLVI. De imagine sanctae Mariae in Yesse.

XXXVII. De miris visionibus domini Bertrammi monachi de
Karixto.

XXXVIII. Vita domini Walteri de Birbech.
XXXIX. De Abbate nostro, cui virgam pastoralem sancta
Maria porigere visa est antequam in Abbatem promoveretur. 57
XL. Item de Episcopo Theoderico, qui per ipsam Coloniae in
Antistitem est promotus, eiusque nutu depositus.

39

39